Mùa mưa bão ở Việt Nam luôn là nỗi ám ảnh của nhiều anh em biker. Chỉ một trận mưa lớn hay một đoạn đường ngập bất ngờ cũng đủ khiến “chiến mã” của chúng ta “uống no nước” và nằm ì một chỗ. Tình cảnh dắt bộ chiếc xe nặng trịch giữa trời mưa, vừa bực mình vừa xót xe thật không dễ chịu chút nào. Nhưng khoan vội hoảng sợ và nghĩ đến việc tốn cả bạc triệu ngoài tiệm, Yêu Môtô sẽ hướng dẫn anh em chi tiết từng bước để có thể tự tay “cấp cứu” xế yêu bị ngập nước ngay tại nhà. Chỉ cần một chút kiên nhẫn và vài dụng cụ cơ bản, bạn hoàn toàn có thể xử lý được 80% các trường hợp xe ngập nước thông thường.
Dấu hiệu nhận biết và những việc cần làm ngay lập tức
Không phải lúc nào xe đi qua vũng nước cũng là ngập. Anh em cần nhận biết đúng tình trạng để có cách xử lý phù hợp. Dấu hiệu rõ ràng nhất là xe đang chạy qua vùng ngập sâu thì đột ngột chết máy, hoặc sau khi để xe trong khu vực ngập, bạn không thể đề nổ lại được.
Khi đã xác định xe bị ngập nước, điều quan trọng tuyệt đối là:
- Không cố gắng đề nổ lại: Đây là sai lầm chết người. Việc cố khởi động máy khi nước đã vào buồng đốt sẽ gây ra hiện tượng “thủy kích” (hydro-lock), làm cong tay dên, gãy piston, thậm chí phá hủy hoàn toàn động cơ. Chi phí sửa chữa lúc này sẽ tăng lên gấp nhiều lần.
- Tắt ngay khóa điện: Nhanh chóng tắt chìa khóa về vị trí OFF để bảo vệ hệ thống điện khỏi nguy cơ chập cháy.
- Đưa xe đến nơi khô ráo: Nhanh chóng dắt xe ra khỏi vùng ngập đến một nơi có mái che, cao ráo và bắt đầu quá trình “sơ cứu”.
Chuẩn bị dụng cụ cần thiết để “cấp cứu” xế yêu
Để quá trình xử lý diễn ra suôn sẻ, anh em cần chuẩn bị một số dụng cụ cơ bản. Hầu hết những món này đều có thể tìm thấy trong bộ đồ nghề theo xe hoặc mua dễ dàng ở các tiệm đồ sắt, phụ tùng xe máy.
- Bộ tuốc nơ vít (2 cạnh và 4 cạnh).
- Bộ cờ lê hoặc T các số thông dụng (8, 10, 12, 14, 17).
- Khẩu mở bugi (rất quan trọng).
- Giẻ lau sạch và khô (chuẩn bị nhiều một chút).
- Một chai nhớt máy mới đúng với loại xe của bạn.
- Một tuýp nhớt hộp số (nhớt láp) nếu bạn đi xe tay ga.
- Chai xịt làm sạch tiếp điểm điện hoặc chai xịt chống rỉ sét (như RP7, WD-40).
- Dầu bôi trơn sên (nếu đi xe số).
Bước 1: Tháo bugi và xả nước khỏi buồng đốt
Đây là bước quan trọng nhất, quyết định sự “sống còn” của động cơ. Mục đích là để đẩy toàn bộ nước đã lọt vào xi-lanh và buồng đốt ra ngoài, tránh hiện tượng thủy kích như đã nói ở trên.
Đầu tiên, anh em cần xác định vị trí bugi. Với xe số, bugi thường nằm ở phía trước hoặc bên hông đầu bò (đầu xi-lanh). Với xe ga, vị trí này thường khó tìm hơn, có thể nằm sâu bên trong dàn áo. Bạn cần tháo yếm xe để tiếp cận. Sau khi xác định được, hãy rút tẩu bugi ra.
Tiếp theo, dùng khẩu mở bugi chuyên dụng để vặn và tháo bugi ra khỏi máy. Hãy cẩn thận để không làm rơi vật lạ vào lỗ bugi.
Sau khi tháo bugi, hãy lấy một tấm giẻ sạch che hờ lên lỗ bugi (để tránh nước bắn lung tung) rồi nhấn nút đề (hoặc đạp cần khởi động) vài lần, mỗi lần khoảng 3-5 giây. Bạn sẽ thấy một lượng nước bị đẩy phụt ra khỏi lỗ bugi. Lặp lại thao tác này cho đến khi không còn thấy nước bắn ra nữa. Đây chính là hành động “cứu sống” động cơ khỏi thảm cảnh thủy kích.
Nhân tiện, hãy vệ sinh bugi sạch sẽ, lau thật khô các điện cực trước khi lắp lại. Nếu bugi quá cũ hoặc bị hỏng, đây là cơ hội tốt để thay thế một chiếc bugi mới.
Bước 2: Vệ sinh và làm khô hệ thống điện
Nước là kẻ thù của hệ thống điện. Nước có thể len lỏi vào các giắc cắm, tiếp điểm, gây ra hiện tượng đoản mạch, chập cháy hoặc khiến xe không thể nổ máy do mất tín hiệu đánh lửa.
Hãy dùng giẻ khô lau sạch tất cả các bộ phận điện có thể tiếp cận được như tẩu bugi, mobin sườn, các giắc cắm nối gần khu vực động cơ. Để chắc chắn hơn, hãy sử dụng chai xịt làm sạch tiếp điểm điện (contact cleaner) hoặc RP7 xịt vào bên trong tẩu bugi và các giắc cắm. Dung dịch này có tác dụng đẩy nước và làm sạch bề mặt kim loại, đảm bảo kết nối điện được thông suốt.
Đừng quên kiểm tra các hộc cầu chì, đảm bảo chúng khô ráo hoàn toàn. Nếu có thời gian, hãy tháo cọc âm của bình ắc quy ra, lau khô rồi lắp lại để đảm bảo kết nối tốt nhất.
Bước 3: Xử lý bộ chế hòa khí hoặc hệ thống phun xăng
Tùy thuộc vào loại xe bạn đang sử dụng là xe dùng chế hòa khí (xe số đời cũ) hay phun xăng điện tử (hầu hết xe đời mới), cách xử lý sẽ khác nhau.
Đối với xe dùng bộ chế hòa khí (bình xăng con):
Nước có thể đã lọt vào chén xăng của bộ chế hòa khí. Rất may là việc loại bỏ nó khá đơn giản. Hãy tìm con ốc xả xăng nằm ở vị trí thấp nhất trên chén xăng. Dùng tuốc nơ vít nới lỏng con ốc này ra, xăng và nước lẫn bên trong sẽ tự động chảy ra ngoài. Hãy xả khoảng một chén nhỏ rồi vặn chặt ốc lại. Thao tác này giúp đảm bảo chỉ có xăng sạch đi vào buồng đốt.
Đối với xe phun xăng điện tử (FI):
Hệ thống này kín hơn nên khả năng nước lọt vào bình xăng ít hơn, nhưng không phải là không thể. Cách tốt nhất là bạn nên mở nắp bình xăng để kiểm tra. Nếu thấy có nước, cách xử lý triệt để nhất là hút hết xăng ra ngoài. Tuy nhiên, nếu lượng nước vào không nhiều, hệ thống bơm xăng thường có thể tự xử lý được. Trọng tâm với xe FI là đảm bảo các cảm biến và giắc cắm của hệ thống phun xăng được làm khô tuyệt đối như ở Bước 2.
Bước 4: Thay nhớt máy và nhớt láp (hộp số)
Khi xe bị ngập sâu qua lốc máy, nước rất có thể đã lọt vào bên trong động cơ và hòa lẫn với dầu nhớt. Dầu nhớt bị lẫn nước sẽ mất hoàn toàn khả năng bôi trơn, chuyển sang màu trắng đục như cà phê sữa. Nếu tiếp tục chạy với loại nhớt này, các chi tiết máy sẽ bị mài mòn cực nhanh, gây hư hỏng nghiêm trọng.
Vì vậy, việc thay nhớt là bắt buộc. Hãy tìm ốc xả nhớt dưới gầm máy, dùng cờ lê hoặc T để mở ra và xả toàn bộ nhớt cũ. Hãy quan sát màu sắc của nhớt chảy ra. Nếu nó có màu cà phê sữa, chắc chắn xe bạn đã bị vào nước. Sau khi xả hết, hãy siết chặt ốc xả và châm nhớt mới với dung tích phù hợp theo khuyến cáo của nhà sản xuất.
Đối với xe tay ga, ngoài nhớt máy, anh em cần xả và thay cả nhớt hộp số (nhớt láp). Láp xe tay ga nằm ở vị trí thấp, rất dễ bị nước vào. Quy trình cũng tương tự như thay nhớt máy: tìm ốc xả, ốc châm, xả hết nhớt cũ và châm nhớt mới.
Bước 5: Vệ sinh hệ thống lọc gió và ống xả
Lọc gió là “lá phổi” của động cơ. Nếu lọc gió bị ướt, không khí sẽ không thể đi vào buồng đốt, khiến xe không thể nổ máy hoặc chạy rất yếu, ì và hao xăng. Hãy tháo hộp lọc gió ra, lấy tấm lọc bên trong ra kiểm tra.
- Nếu là lọc gió giấy (đa số xe phổ thông): Tuyệt đối không giặt bằng nước. Nếu bị ướt, cách duy nhất là phơi thật khô hoặc dùng máy sấy. Tốt nhất, bạn nên thay một cái lọc gió mới vì giá thành không cao.
- Nếu là lọc gió mút (một số dòng xe): Bạn có thể giặt sạch bằng xà phòng, phơi thật khô rồi tẩm một lớp dầu chuyên dụng trước khi lắp lại.
Với ống xả (pô xe), nước có thể đọng lại bên trong. Hãy dựng chân chống giữa, nghiêng xe về một bên để nước bên trong có thể chảy hết ra ngoài.
Lắp ráp lại và khởi động thử: Khoảnh khắc quyết định
Sau khi đã hoàn thành tất cả các bước trên, giờ là lúc kiểm tra thành quả. Hãy chắc chắn rằng bạn đã:
- Lắp lại bugi đã được lau khô và siết chặt vừa đủ.
- Gắn lại tẩu bugi.
- Siết chặt các ốc xả nhớt, ốc xả xăng.
- Lắp lại lọc gió.
Bây giờ, hãy bật khóa điện và nhấn nút đề. Có thể xe sẽ không nổ ngay lập tức, bạn cần đề vài lần, mỗi lần cách nhau một chút để hơi ẩm còn sót lại được đẩy ra ngoài. Khi xe đã nổ máy, hãy để nó chạy ở chế độ không tải (ga-răng-ti) trong khoảng 5-10 phút để động cơ nóng lên, giúp làm bay hơi hoàn toàn lượng nước còn sót lại trong các ngóc ngách.
Chăm sóc xe sau khi xử lý ngập nước thành công
Nổ máy được chỉ là bước đầu. Để “chiến mã” hoạt động trơn tru trở lại, anh em cần làm thêm vài việc sau đó:
- Kiểm tra phanh: Nước vào hệ thống phanh (đặc biệt là phanh đùm) có thể làm giảm hiệu quả. Hãy chạy chậm và rà phanh nhẹ nhàng vài lần để má phanh khô và hoạt động bình thường trở lại.
- Bảo dưỡng sên (nhông xích): Nước mưa sẽ rửa trôi lớp dầu bôi trơn, khiến sên nhanh bị rỉ sét và kêu to. Hãy dùng dung dịch vệ sinh sên chuyên dụng để làm sạch và sau đó bôi trơn lại toàn bộ các mắt sên.
- Thay nhớt lần hai: Để đảm bảo an toàn tuyệt đối, sau khi chạy khoảng 50-100km, bạn nên thay nhớt máy một lần nữa. Lần thay này sẽ giúp loại bỏ triệt để mọi cặn bẩn và hơi nước còn sót lại sau lần xử lý đầu tiên.
Khi nào bạn nên dắt xe đến tiệm?
Hướng dẫn trên áp dụng cho các trường hợp ngập nước thông thường. Tuy nhiên, nếu xe của bạn rơi vào một trong các tình huống sau, giải pháp tốt nhất vẫn là gọi cứu hộ hoặc đưa xe đến một trung tâm sửa chữa uy tín:
- Xe bị ngập sâu hoàn toàn (ngập qua cả tay lái) trong thời gian dài.
- Bạn đã thử các bước trên nhưng xe vẫn không thể khởi động.
- Xe của bạn là một mẫu xe phân khối lớn phức tạp với nhiều hệ thống điện tử nhạy cảm.
- Bạn không tự tin hoặc không có đủ dụng cụ để thực hiện.
Vững tay lái vượt qua mùa mưa bão
Xử lý một chiếc xe máy bị ngập nước tại nhà không quá phức tạp như nhiều người vẫn nghĩ. Nó đòi hỏi sự bình tĩnh, cẩn thận và thực hiện đúng quy trình. Việc tự tay chăm sóc và cứu sống “xế yêu” không chỉ giúp bạn tiết kiệm một khoản chi phí đáng kể mà còn mang lại trải nghiệm thú vị, giúp bạn hiểu hơn về chiếc xe đang đồng hành cùng mình mỗi ngày. Chúc anh em biker luôn vững tay lái và an toàn trên mọi nẻo đường, bất chấp thời tiết!