Vì sao hệ thống truyền động lại quan trọng đến vậy?
Chào anh em Biker, đã bao giờ bạn cảm thấy chiếc xe của mình không còn “bốc” như xưa, tăng tốc ì ạch hoặc phát ra những tiếng kêu “lọc xọc” khó chịu chưa? Một trong những thủ phạm chính gây ra tình trạng này chính là hệ thống truyền động đang “kêu cứu”.
Hệ thống truyền động, dù là bộ nhông sên đĩa (NSD) trên xe số, xe côn tay, hay dây curoa trên xe tay ga, đều đóng vai trò là cầu nối tối quan trọng, truyền toàn bộ sức mạnh từ động cơ tới bánh sau, giúp xe lăn bánh. Nó giống như hệ thống gân và cơ trong cơ thể, nếu yếu đi thì cả cỗ máy cũng không thể vận hành trơn tru. Việc bỏ qua công tác bảo dưỡng bộ phận này không chỉ làm giảm hiệu suất, gây tốn xăng, mà còn tiềm ẩn nguy cơ đứt sên, đứt dây curoa giữa đường, cực kỳ nguy hiểm.
Trong bài viết này, Yêu Môtô sẽ cùng anh em đi sâu vào từng chi tiết, từ cách nhận biết dấu hiệu hư hỏng đến các bước bảo dưỡng tại nhà cho cả hai hệ thống truyền động phổ biến nhất. Hãy cùng chăm sóc “chiến mã” của mình đúng cách nhé!
Phần 1: Chăm sóc “trái tim sắt” – bộ nhông sên đĩa (NSD)
Đây là hệ thống truyền động kinh điển trên hầu hết các dòng xe số, xe côn tay và mô tô phân khối lớn. Ưu điểm của nó là hiệu suất truyền động cao, bền bỉ và cho cảm giác lái chân thật. Tuy nhiên, nó cũng đòi hỏi sự chăm sóc thường xuyên nhất.
Dấu hiệu cho thấy bộ NSD của bạn cần được “khám bệnh”
Chiến mã sẽ không im lặng chịu đựng đâu, nó sẽ phát ra những tín hiệu rất rõ ràng. Anh em hãy lắng nghe và quan sát nhé:
- Tiếng kêu khó chịu: Âm thanh “lọc xọc”, “cạch cạch” phát ra từ phía sau xe khi chạy, đặc biệt là khi tăng hoặc giảm ga, là dấu hiệu rõ nhất của sên chùng hoặc khô dầu.
- Sên quá chùng: Dùng tay lắc nhẹ sợi sên, nếu thấy nó võng xuống quá nhiều (hơn 2-3 cm so với tiêu chuẩn của nhà sản xuất) thì đã đến lúc cần tăng sên. Sên chùng dễ bị tuột, rất nguy hiểm.
- Nhông đĩa bị mòn: Quan sát các răng của nhông trước và đĩa sau. Nếu chúng trở nên nhọn hoắt, cong vẹo hoặc mòn không đều, đó là lúc bộ NSD đã đi đến cuối vòng đời.
- Xe bị ì, tăng tốc kém: Khi lên ga, bạn cảm thấy xe không còn vọt đi như trước, có độ trễ lớn. Nguyên nhân là do sên chùng làm thất thoát lực truyền từ động cơ.
- Hiện tượng nhảy sên: Khi vận hành, đôi khi bạn cảm thấy xe bị giật cục một cái, đó có thể là do sên không ăn khớp với răng nhông và bị nhảy.
Hướng dẫn bảo dưỡng NSD tại nhà đơn giản mà hiệu quả
Không cần phải là một thợ máy chuyên nghiệp, anh em hoàn toàn có thể tự tay chăm sóc bộ NSD của mình với vài dụng cụ cơ bản. Việc này nên được thực hiện định kỳ khoảng 500-700km/lần hoặc ngay sau khi đi mưa về.
Bước 1: Vệ sinh sên – Tẩy sạch bụi bẩn
Đây là bước quan trọng nhất. Một sợi sên bám đầy đất cát cũng giống như bạn đang chà giấy nhám lên bộ nhông đĩa vậy, khiến chúng mòn đi cực nhanh.
- Dụng cụ: Chai xịt vệ sinh sên chuyên dụng (hoặc dầu hỏa), bàn chải chà sên (loại 3 chiều càng tốt), khăn khô sạch.
- Thực hiện: Dựng chống đứng xe, nổ máy và vào số 1 cho bánh xe quay từ từ (LƯU Ý: Cẩn thận tuyệt đối với tay để tránh bị cuốn vào bánh xe). Xịt đều dung dịch vệ sinh lên khắp bề mặt sên, cả bên trong lẫn bên ngoài. Dùng bàn chải chà sạch mọi ngóc ngách để loại bỏ đất cát và lớp dầu mỡ cũ. Cuối cùng, dùng khăn khô lau sạch sên.
- Lưu ý quan trọng: Tuyệt đối không dùng xăng hoặc các chất tẩy rửa mạnh như xà phòng để vệ sinh sên, đặc biệt là sên có phốt cao su (O-ring, X-ring) vì chúng sẽ làm hỏng phốt, khiến mỡ bôi trơn bên trong mắt sên bị rò rỉ ra ngoài.
Bước 2: Bôi trơn sên – “Tiếp sức” cho chiến mã
Sau khi đã sạch sẽ, sên cần được bôi trơn để hoạt động êm ái và chống rỉ sét.
- Dụng cụ: Chai xịt bôi trơn sên chuyên dụng.
- Thực hiện: Quay bánh xe từ từ và xịt đều dung dịch bôi trơn vào mặt trong của sên, ngay vị trí các con lăn và mắt sên tiếp xúc với nhông. Lực ly tâm khi bánh xe quay sẽ tự động văng dầu bôi trơn ra các vị trí khác.
- Mẹo nhỏ: Nên bôi trơn sên sau một chuyến đi ngắn khi sên còn hơi ấm, dung dịch sẽ thẩm thấu tốt hơn. Để khoảng 15-30 phút cho dung dịch khô lại trước khi sử dụng xe để tránh bị văng.
Bước 3: Tăng sên – Duy trì độ căng hoàn hảo
Độ chùng sên tiêu chuẩn thường được ghi trên gắp sau của xe. Việc tăng sên cần một chút kỹ thuật nhưng không quá khó.
- Thực hiện: Nới lỏng ốc trục bánh sau. Sau đó, vặn đều hai ốc tăng sên ở hai bên gắp sau. Vừa vặn vừa kiểm tra độ chùng của sên cho đến khi đạt mức tiêu chuẩn. Đảm bảo rằng vạch chia ở hai bên gắp phải đều nhau để bánh xe không bị lệch. Cuối cùng, siết chặt lại ốc trục. Nếu không tự tin, bạn nên mang ra tiệm để thợ làm cho chuẩn xác.
Khi nào cần thay thế cả bộ nhông sên đĩa?
Bảo dưỡng chỉ giúp kéo dài tuổi thọ, nhưng không có gì là vĩnh cửu. Thông thường, một bộ NSD chất lượng tốt có tuổi thọ khoảng 15.000 – 20.000 km. Khi các răng nhông đã quá mòn, sên bị giãn hết mức không thể tăng được nữa, đó là lúc bạn cần thay mới. Lời khuyên vàng: Luôn thay cả bộ (nhông trước, nhông sau và sên) cùng lúc. Việc chỉ thay một món sẽ khiến các bộ phận mới và cũ không đồng bộ, gây mài mòn lẫn nhau và hỏng rất nhanh.
Phần 2: Chăm sóc “dải lụa thầm lặng” – dây curoa xe tay ga
Trái ngược với NSD, hệ thống truyền động bằng dây curoa trên xe tay ga hoạt động êm ái, sạch sẽ và gần như không cần bảo dưỡng thường xuyên. Tuy nhiên, chính sự “thầm lặng” này lại khiến nhiều người chủ quan, cho đến khi nó gặp sự cố.
Dấu hiệu dây curoa và bộ nồi đang gặp vấn đề
Hệ thống này nằm kín bên trong lốc nồi nên khó quan sát hơn, nhưng vẫn có những dấu hiệu để nhận biết:
- Xe ì, yếu khi lên dốc: Đây là triệu chứng kinh điển. Bạn cảm giác xe mất lực, ga lên nhưng xe không đi tương xứng, đặc biệt khi chở nặng hoặc leo dốc.
- Tiếng động lạ từ bộ nồi: Tiếng “rít rít” khi lên ga hoặc tiếng “lạch cạch” khi chạy ở ga-lăng-ti có thể do dây curoa bị trượt hoặc bi nồi đã mòn.
- Xe rung giật khi khởi động: Cảm giác xe bị giật cục, không êm ái khi bắt đầu di chuyển là dấu hiệu của bộ nồi (côn) sau có vấn đề, hoặc dây curoa đã bị chai cứng.
- Tiêu hao nhiên liệu tăng đột biến: Khi hệ thống truyền động không hiệu quả, động cơ phải làm việc vất vả hơn để đạt được tốc độ mong muốn, dẫn đến tốn xăng hơn.
Bảo dưỡng và thay thế: Phòng bệnh hơn chữa bệnh
Đối với dây curoa, việc bảo dưỡng chủ yếu là kiểm tra và vệ sinh định kỳ. Do cấu tạo phức tạp hơn, Yêu Môtô khuyên anh em nên mang xe đến các trung tâm uy tín để thực hiện.
- Kiểm tra định kỳ: Khoảng 8.000 – 10.000 km, bạn nên yêu cầu thợ mở lốc nồi ra để kiểm tra. Họ sẽ xem xét bề mặt dây curoa có bị nứt, rạn chân chim, hay hai bên hông có bị mòn hay không.
- Vệ sinh bộ nồi: Trong quá trình hoạt động, bụi bẩn từ bố ba càng và môi trường sẽ tích tụ trong lốc nồi. Việc vệ sinh sạch sẽ bộ nồi trước và sau sẽ giúp dây curoa và các chi tiết khác hoạt động trơn tru, tản nhiệt tốt hơn.
Thời điểm vàng để thay dây curoa mới
Mỗi nhà sản xuất đều có khuyến cáo riêng, nhưng nhìn chung, bạn nên thay dây curoa sau mỗi 18.000 – 22.000 km vận hành. Đừng đợi đến khi dây có dấu hiệu nứt hay xe quá ì mới thay. Việc đứt dây curoa đột ngột khi đang chạy ở tốc độ cao có thể gây kẹt bánh sau, làm mất lái và cực kỳ nguy hiểm. Chi phí thay dây curoa không quá lớn, nhưng hậu quả nếu nó bị đứt thì thật khó lường.
Dù bạn đang cưỡi một chiếc underbone cá tính với bộ NSD trần mạnh mẽ, hay một chiếc scooter thanh lịch với hệ truyền động dây curoa êm ái, việc quan tâm và bảo dưỡng hệ thống truyền động là điều không thể thiếu. Nó không chỉ đảm bảo cho “chiến mã” của bạn luôn ở trạng thái vận hành tốt nhất, mang lại cảm giác lái tuyệt vời, mà quan trọng hơn cả là đảm bảo an toàn cho chính bạn trên mỗi cung đường.
Hy vọng những chia sẻ từ Yêu Môtô sẽ giúp anh em có thêm kiến thức để chăm sóc xế yêu của mình tốt hơn. Chúc anh em luôn có những hành trình an toàn và đầy hứng khởi!
